Το «ExoMars» είναι ένα πρόγραμμα του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος ESA που ήδη από τη δεκαετία του 1970, διεξάγει συστηματική έρευνα για τη ζωή στον Άρη. Στο διαστημόπλοιο ExoMars Trace Gas Orbiter (TGO) βρίσκεται το Color and Stereo Surface Imaging System (CaSSIS), ένα σύστημα κάμερας που αναπτύχθηκε και κατασκευάστηκε από μια διεθνή ομάδα με επικεφαλής τον καθηγητή Nicolas Thomas από το Ινστιτούτο Φυσικής του Πανεπιστημίου της Βέρνης. Η CaSSIS παρατηρεί τον Άρη από τον Απρίλιο του 2018 και παρέχει έγχρωμες εικόνες υψηλής ανάλυσης της επιφάνειας του Άρη. Χρησιμοποιώντας αυτές τις έγχρωμες εικόνες υψηλής ανάλυσης, μια διεθνής ομάδα με επικεφαλής τον Δρ. Adomas Valantinas κατάφερε να ανιχνεύσει τον παγετό του νερού στα βουνά στον Άρη. Η μελέτη μόλις δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature Geoscience.
Ο παγετός εντοπίστηκε στις κορυφές των ψηλότερων βουνών του Άρη—των ηφαιστείων Tharsis. Αυτά τα ηφαίστεια είναι τα ψηλότερα βουνά του ηλιακού συστήματος, με το Olympus Mons να υψώνεται έως και 26 χιλιόμετρα πάνω από τις γύρω πεδιάδες. Αυτός ο σχηματισμός παγετού δεν ήταν αναμενόμενος επειδή αυτά τα βουνά βρίσκονται σε χαμηλά γεωγραφικά πλάτη κοντά στον ισημερινό του Άρη. Σε αυτά τα χαμηλά γεωγραφικά πλάτη, οι υψηλές ποσότητες ηλιοφάνειας τείνουν να διατηρούν υψηλές τις επιφανειακές θερμοκρασίες. Επομένως, οι επιστήμονες δεν περίμεναν ότι θα υπήρχε παγετός εκεί. Επιπλέον, η λεπτή ατμόσφαιρα στον Άρη είναι αναποτελεσματική στην ψύξη της επιφάνειας, επομένως οι επιφάνειες μεγάλου υψομέτρου τείνουν να είναι το ίδιο ζεστές όσο και οι επιφάνειες χαμηλού υψομέτρου το μεσημέρι, σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει στη Γη.
Οι ανοδικοί άνεμοι φέρνουν αέρα που περιέχει υδρατμούς από τα πεδινά και αυτός ο αέρας ψύχεται καθώς φτάνει σε μεγάλα υψόμετρα τις νυχτερινές ώρες, προκαλώντας συμπύκνωση. Αυτό είναι ένα γνωστό φαινόμενο τόσο στη Γη όσο και στον Άρη. Το φαινόμενο αυτό δημιουργεί το εντυπωσιακό επιμήκη σύννεφο Arsia Mons — και η νέα μελέτη δείχνει ότι οδηγεί σε αποθέσεις πρωινού παγετού στα ηφαίστεια Tharsis. Όπως μπόρεσαν οι επιστήμονες να δουν από τις εικόνες του CaSSIS, οι αραιοί παγετοί είναι παρόντες μόνο για λίγο, για λίγες ώρες πριν από την ανατολή του ηλίου, πριν εξατμιστούν υπό το φως του ήλιου.
Τα αποτελέσματα δείχνουν επίσης πόσο σημαντική είναι η μακροπρόθεσμη παρακολούθηση των πλανητικών διεργασιών, καθώς ορισμένα φαινόμενα γίνονται εμφανή μόνο με τη σύγκριση πολλαπλών μετρήσεων με την πάροδο του χρόνου. Παρά το γεγονός ότι το στρώμα πάγου είναι πολύ λεπτό - πιθανότατα όσο μια ανθρώπινη τρίχα - καλύπτει μια τεράστια περιοχή. Η ποσότητα του παγετού αντιπροσωπεύει περίπου 150.000 τόνους νερού που εναλλάσσονται μεταξύ επιφάνειας και ατμόσφαιρας κάθε μέρα κατά τις κρύες εποχές, ισοδύναμο με περίπου 60 ολυμπιακές πισίνες. Η κατανόηση του πού μπορεί να βρεθεί νερό και πώς κινείται, είναι σχετική με πολλές πτυχές της εξερεύνησης του Άρη. Οι ερευνητές θέλουν να κατανοήσουν τις φυσικές διεργασίες που εμπλέκονται στο κλίμα του Άρη, αλλά, επιπλέον, η κατανόηση του κύκλου του νερού είναι επίσης μείζονος σημασίας για τη δημιουργία βασικών πόρων για μελλοντική ανθρώπινη εξερεύνηση και για τον προσδιορισμό της κατοικιμότητας του πλανήτη στο παρελθόν και το μέλλον.
ΕΙΚΟΝΑ: Φωτογραφία της επιφάνειας του Αρη. Το όρος Όλυμπος στο κέντρο και τα Όρη Θάρσις δεξιά. Credit: Andrea Luck (CC BY 2.0).
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: TRAPPIST-1: οι εξωτερικοί πλανήτες του συστήματος, πιθανά διατηρούν νερό στην επιφάνειά τους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου