Proxima: Επιβεβαιώθηκε η ύπαρξη πλανήτη στο μέγεθος της Γης, γύρω από τον πλησιέστερο γείτονά μας.

Η ύπαρξη ενός πλανήτη στο μέγεθος της Γης γύρω από το πλησιέστερο αστέρι στον Ήλιο, τον Εγγύτατο (Proxima Centauri), τελικά επιβεβαιώθηκε από μια διεθνή ομάδα επιστημόνων, συμπεριλαμβανομένων ερευνητών από το Πανεπιστήμιο της Γενεύης (UNIGE). Τα αποτελέσματα, που δημοσιεύθηκαν στο Astronomy & Astrophysics, αποκαλύπτουν ότι ο εν λόγω πλανήτης, ο Proxima b, έχει μάζα 1,17 φορές την μάζα της Γης και βρίσκεται στην κατοικήσιμη ζώνη του αστεριού του, γύρω από το οποίο περιστρέφεται σε 11,2 ημέρες.

Αυτή η ανακάλυψη ήταν δυνατή χάρη στις μετρήσεις ακτινικής ταχύτητας υψηλής ακρίβειας, χρησιμοποιώντας τον ESPRESSO, τον φασματογράφο που κατασκευάστηκε στην Ελβετία, τον πιο ακριβή σε λειτουργία, ο οποίος είναι εγκατεστημένος στο Very Large Telescope στη Χιλή. Ο Proxima b εντοπίστηκε για πρώτη φορά πριν από τέσσερα χρόνια μέσω ενός παλαιότερου φασματογράφου, του HARPS, που αναπτύχθηκε επίσης από μια ομάδα που εδρεύει στη Γενεύη, ο οποίος κατέγραψε μια μικρή διαταραχή στην ακτινική ταχύτητα του άστρου, υποδηλώνοντας την παρουσία ενός συντρόφου.

Ο φασματογράφος ESPRESSO πραγματοποίησε μετρήσεις ακτινικής ταχύτητας του Εγγύτατου, το οποίο απέχει μόλις 4,2 έτη φωτός από τον ήλιο, με ακρίβεια 30 εκατοστά το δευτερόλεπτο (cm / s), περίπου τρεις φορές μεγαλύτερη ακρίβεια από αυτήν που επιτεύχθηκε με το HARPS.

«Ήμασταν ήδη πολύ ευχαριστημένοι με την απόδοση του HARPS, το οποίο βοήθησε στην ανακάλυψη εκατοντάδων εξωπλανητών τα τελευταία 17 χρόνια», λέει ο Francesco Pepe, καθηγητής στο Τμήμα Αστρονομίας στη Σχολή Επιστημών της UNIGE και επικεφαλής της ομάδας ανάπτυξης του ESPRESSO. «Είμαστε πραγματικά ευτυχείς που ο ESPRESSO μπορεί να διεξάγει ακόμη ακριβέστερες μετρήσεις και είναι μεγάλη ανταμοιβή για την ομαδική εργασία μας που διαρκεί σχεδόν 10 χρόνια».

Ο Alejandro Suarez Mascareño, ο κύριος συγγραφέας του άρθρου, λέει, «Η επιβεβαίωση της ύπαρξης του Proxima b ήταν ένα σημαντικό έργο και είναι ένας από τους πιο ενδιαφέροντες πλανήτες που είναι γνωστοί στην ηλιακή γειτονιά».

Οι μετρήσεις που πραγματοποιήθηκαν από τον ESPRESSO έχουν αποσαφηνίσει ότι η ελάχιστη μάζα του Proxima b είναι 1,17 φορές την μάζα της γης (η προηγούμενη εκτίμηση ήταν 1,3) και ότι περιστρέφεται γύρω από το αστέρι του σε μόλις 11,2 ημέρες.

«Ο ESPRESSO επέτρεψε τη μέτρηση της μάζας του πλανήτη με ακρίβεια μεγαλύτερη του ενός δεκάτου της μάζας της Γης», λέει ο Michel Mayor, βραβευμένος με Νόμπελ Φυσικής το 2019, επίτιμος καθηγητής στη Σχολή Επιστημών και ο «αρχιτέκτονας» όλων των οργάνων τύπου ESPRESSO.

Αν και ο Proxima b είναι περίπου 20 φορές πιο κοντά στο αστέρι του από ότι η Γη στον Ήλιο, λαμβάνει συγκρίσιμη ενέργεια, έτσι ώστε η θερμοκρασία της επιφάνειάς του να επιτρέπει το νερό (εάν υπάρχει) να είναι σε υγρή μορφή σε μέρη και μπορεί, ως εκ τούτου, να διαθέτει θαλάσσιες ή λιμναίες εκτάσεις.

Παρόλο που το Proxima b είναι ιδανικός υποψήφιος για έρευνα βιοδεικτών, υπάρχει ακόμη πολύς δρόμος για να μπορέσουμε να υποθέσουμε αν η ζωή είναι ή ήταν σε θέση να αναπτυχθεί στην επιφάνειά της. Στην πραγματικότητα, ο Εγγύτατος είναι ένας ενεργός κόκκινος νάνος που βομβαρδίζει τον πλανήτη του με ακτίνες Χ, περίπου 400 φορές περισσότερο από ότι τη Γη ο Ηλιος.

«Υπάρχει άραγε ατμόσφαιρα που προστατεύει τον πλανήτη από αυτές τις θανατηφόρες ακτίνες;» λέει ο Christophe Lovis, ερευνητής στο Τμήμα Αστρονομίας της UNIGE και υπεύθυνος για την επιστημονική απόδοση και επεξεργασία δεδομένων του ESPRESSO. «Και εάν υπάρχει αυτή η ατμόσφαιρα, περιέχει τα χημικά στοιχεία που προωθούν την ανάπτυξη της ζωής (για παράδειγμα οξυγόνο); Πόσο καιρό υπάρχουν αυτές οι ευνοϊκές συνθήκες; Θα αντιμετωπίσουμε όλα αυτά τα ερωτήματα, με τη βοήθεια μελλοντικών οργάνων όπως τον φασματόμετρο RISTRETTO, το οποίο πρόκειται να κατασκευάσουμε ειδικά για να ανιχνεύσουμε το φως που εκπέμπεται από το Proxima b και το HIRES, το οποίο θα εγκατασταθεί στο μελλοντικό τεράστιο τηλεσκόπιο ELT 39 που κατασκευάζει το Ευρωπαϊκό Νότιο Παρατηρητήριο (ESO) στη Χιλή».

Εν τω μεταξύ, η ακρίβεια των μετρήσεων που έγιναν από τον ESPRESSO οδηγεί και σε μια άλλη έκπληξη. Η ομάδα έχει βρει στοιχεία για ένα δεύτερο σήμα στα δεδομένα, χωρίς να είναι σε θέση να αποδείξει την οριστική αιτία πίσω από αυτό. «Εάν το σήμα είναι πλανητικής προέλευσης, αυτός ο δυνητικός άλλος πλανήτης που θα συνοδεύει το Proxima b θα πρέπει να έχει μάζα μικρότερη από το ένα τρίτο της μάζας της Γης. Θα ήταν τότε ο μικρότερος πλανήτης που μετρήθηκε ποτέ με τη μέθοδο ακτινικής ταχύτητας», λέει ο καθηγητής Pepe.

Ο πρώτος εξωηλιακός πλανήτης ανακαλύφθηκε από τους Michel Mayor και Didier Queloz και οι δύο από το Τμήμα Αστρονομίας της UNIGE. Τότε είχε ανακαλυφθεί ο γιγαντιαίος πλανήτης αερίου 51Peg b ο οποίος ανιχνεύθηκε χρησιμοποιώντας τον φασματογράφο ELODIE με ακρίβεια 10 μέτρα ανά δευτερόλεπτο (m / s). Σήμερα ο ESPRESSO, με τα 30 cm / s (και σύντομα 10 μετά τις τελευταίες προσαρμογές) θα καταστήσει δυνατή την εξερεύνηση κόσμων που μας θυμίζουν τη Γη.

ΠΗΓΗ: phys.org

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Καλλιτεχνική απόδοση της θέας από την επιφάνεια του Proxima b προς τον Εγγύτατο (Proxima) και το διπλό άστρο Α Κενταύρου. Credit: tonynetone. (CC BY 2.0).

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

Περιστρέφεται μια υπερ-Γαία, γύρω από τον πλησιέστερο γείτονά μας;

Ο δεύτερος πλανήτης του Εγγύτατου,έχει δακτυλίους;