Research Highlights: Proxima: Περιστρέφεται μια υπερ-Γαία, γύρω από τον πλησιέστερο γείτονά μας;

Οι αστρονόμοι ανακάλυψαν ενδείξεις για άλλον έναν υποψήφιο εξωπλανήτη σε τροχιά γύρω από τον πλησιέστερο γείτονά μας τον Proxima Centauri ή Εγγύτατο σε απόσταση μόλις 4,2 έτη φωτός. Ένα άρθρο που περιλαμβάνει αυτά τα στοιχεία δημοσιεύθηκε στις 15 Ιανουαρίου 2020 στο περιοδικό Science Advances. Εάν επιβεβαιωθεί, θα είναι ο δεύτερος εξωπλανήτης που ανακαλύπτεται να περιστρέφεται γύρω από το άστρο αυτό.

Ήταν μεγάλη είδηση το 2016 όταν οι αστρονόμοι ανακάλυψαν έναν πλανήτη να περιστρέφεται γύρω από το Proxima Centauri (PC), το πλησιέστερο αστέρι στον ήλιο μας. Αυτός ο πλανήτης, ονομάζεται Proxima b, είναι δυνητικά κατοικήσιμος και εκείνη τη εποχή υπήρξαν σκέψεις ότι θα μπορούσαμε να στείλουμε έναν ρομποτικό σκάφος εκεί μέσα σε λίγες μόνο δεκαετίες. Η ανακάλυψη ενός δεύτερου πλανήτη, παρόλο που φαίνεται να είναι πολύ μακριά από το αστέρι για να διατηρεί υγρό νερό, εντείνει το ενδιαφέρον για το σύστημα αυτό.

Οι ερευνητές που υποψιάζονται την ύπαρξη αυτού του νέου πλανήτη, του Proxima c, λένε ότι απαιτούνται και άλλες παρατηρήσεις για να το επιβεβαιώσουμε. Οι αλλαγές στην αστρική δραστηριότητα του Proxima Centauri υποδεικνύουν την παρουσία του πλανήτη αυτού. Αλλά τα δεδομένα που έχουν δεν μπορούν να εγγυηθούν με σιγουριά την ύπαρξή του λαμβάνοντας υπόψη μόνο την αστρική δραστηριότητα. Λόγω της εγγύτητάς του και της σημαντικής γωνιακής απόστασης από το αστέρι, ο πιθανός αυτός πλανήτης είναι ένας καλός υποψήφιος για παρατηρήσεις παρακολούθησης - ακόμα και για απεικόνιση - με τηλεσκόπια νέας γενιάς.

Η μάζα του Proxima c όπως υπολογίσθηκε θα πρέπει να είναι περίπου η μισή από αυτή του πλανήτη Ποσειδώνα και η τροχιά του θα είναι περίπου 1,5 φορές μεγαλύτερη από αυτή της Γης. Η θερμοκρασία του με βάση τα δεδομένα αυτά θα είναι περίπου -200 C, αν δεν έχει ατμόσφαιρα. Το σύστημα Proxima Centauri βρίσκεται υπό διαρκή αστρονομική παρακολούθηση τα τελευταία χρόνια και αυτό έχει αποκλείσει την παρουσία οποιωνδήποτε πλανητών στο μέγεθος του Διά, μεταξύ 0,8 και 5+ αστρονομικών μονάδων από το αστέρι (μία αστρονομική μονάδα είναι η μέση απόσταση Γης – Ηλιου, περίπου 150.000.000 χιλιόμετρα). Όμως οι ενδείξεις για την ύπαρξη του Proxima c προκαλεί έκπληξη, διότι η παρουσία του προκαλεί τα μοντέλα για το πώς σχηματίζονται και εξελίσσονται οι πλανήτες τύπου υπερ-Γαίας (δηλαδή βραχώδεις πλανήτες όπως η Γη αλλά πολλαπλάσιας μάζας).

Ο κύριος συγγραφέας αυτής της μελέτης είναι ο Mario Damasso από το INF Astrophysical Observatory του Τορίνο της Ιταλίας. Η μελέτη έχει τίτλο «Ένας υποψήφιος πλανήτης που περιστρέφεται γύρω από το Proxima Centauri σε απόσταση 1,5 αστρονιμικών μονάδων».

Ο Hugh Jones, καθηγητής αστροφυσικής στο Πανεπιστήμιο Hertfordshire, συμμετείχε επίσης στη μελέτη. Σε ένα άρθρο του στο The Conversation, ο Jones επεσήμανε πόσο δύσκολο είναι να διαχωριστούν τα δεδομένα που δείχνουν την παρουσία ενός πλανήτη, από τα δεδομένα που δείχνουν απλά την αστρική δραστηριότητα στο αστέρι που τον φιλοξενεί. «Όπως και ο ήλιος μας, ο Proxima έχει κηλίδες που προκαλούνται από περιοχές έντονης μαγνητικής δραστηριότητας που κινούνται μέσα και έξω από την επιφάνειά του, αλλάζοντας την ένταση της ακτινοβολίας σε μια ποικιλία χρονικών διαστημάτων. Αυτά τα χαρακτηριστικά πρέπει να ληφθούν υπόψη κατά την αναζήτηση οποιωνδήποτε πλανητικών συστημάτων».

Παρόλο που η αστρική δραστηριότητα δεν ταιριάζει με τα δεδομένα για τα άστρα αυτού του τύπου, οι ερευνητές είναι προσεκτικοί μέχρι οι παρατηρήσεις παρακολούθησης να επιβεβαιώσουν ή να απορρίψουν την παρουσία του Proxima c.

Πολλές ομάδες επιστημόνων έχουν μελετήσει το Proxima Centauri για εξωπλανήτες. Μεγάλο μέρος της δουλειάς τους εξαρτιόταν από δεδομένα ακτινικής ταχύτητας. Από τις έρευνες αυτές οι αστρονόμοι απέκλεισαν την παρουσία πλανητών ορισμένης μάζας μέσα σε συγκεκριμένες αποστάσεις από το άστρο. Μια μελέτη του 1999 αποκλείει την παρουσία πλανητών πέραν των 1700 αστρονομικών μονάδων, διότι και ο ίδιος ο Proxima περιστρέφεται γύρω από το σύστημα του Α Κενταύρου (Alpha Centauri AB). Μια μελέτη του 2019 έθεσε το ανώτατο όριο των 0,3 μαζών του Δία για οποιονδήποτε πλανήτη σε απόσταση 10 αστρονομικών μονάδων από το PC. Η ίδια μελέτη αποκλείει την παρουσία πλανητών μεταξύ 10 και 50 αστρονομικών μονάδων με μάζα 0,3 έως 8 μάζες του Δία. Άλλες μελέτες θέτουν ακόμα περισσότερους περιορισμούς.

Ομως οι αστρονόμοι γνωρίζουν επίσης ότι οι κόκκινοι νάνοι, όπως είναι ο Proxima φιλοξενούν περισσότερους μικρούς πλανήτες από άλλους τύπους άστρων. Συνεπώς, συνεχίζουν να αναζητούν, καθώς οι περιορισμοί αυτοί δεν αποκλείουν πλανήτες σύμφωνα με την νέο-δημοσιευθείσα μελέτη.

ΠΗΓΗ: https://phys.org/news/2020-01-discovery-super-earth-orbiting-proxima-centauri.html