Το James Webb (JWST) ανέλυσε για πρώτη φορά πιθανό «εργοτάξιο» δορυφόρων γύρω από εξωπλανήτη!

Το Διαστημικό Τηλεσκόπιο James Webb της NASA/ESA/CSA παρείχε τις πρώτες άμεσες μετρήσεις των χημικών και φυσικών ιδιοτήτων ενός δίσκου σκόνης και πάγου που περιβάλλει έναν μεγάλο εξωπλανήτη. Ο πλούσιος σε άνθρακα δίσκος που περιβάλλει τον κόσμο που ονομάζεται CT Cha b, ο οποίος βρίσκεται 625 έτη φωτός μακριά από τη Γη, είναι ένας πιθανός τόπος γέννησης φεγγαριών, αν και δεν ανιχνεύονται φεγγάρια στα δεδομένα του Webb.

Το Ηλιακό μας Σύστημα περιλαμβάνει οκτώ μεγάλους πλανήτες και περισσότερα από 400 γνωστούς δορυφόρους που περιστρέφονται γύρω από τους έξι από αυτούς τους πλανήτες. Από πού προήλθαν όλοι αυτοί οι δορυφόροι; Εχουν προταθεί πολλαπλοί μηχανισμοί σχηματισμού, όπως από δίσκους σκόνης, συγκρούσεις πλανητών και την βαρυτική σύλληψη περιπλανώμενων αστεροειδών. Ειδικά για τους μεγαλύτερους δορυφόρους, όπως οι τέσσερις δορυφόροι του Γαλιλαίου γύρω από τον Δία, η κυρίαρχη θεωρία είναι ότι συμπυκνώθηκαν λόγω των βαρυτικών δυνάμεων από έναν δίσκο σκόνης και αερίου που περιέβαλλε τον πλανήτη όταν σχηματίστηκε όπως φαίνεται από τις συν-επίπεδες τροχιές τους γύρω από τον Δία. Αλλά αυτό συνέβη πριν από 4 δισεκατομμύρια χρόνια και υπάρχουν ελάχιστα στοιχεία σήμερα για την άμεση απόδειξη της θεωρίας.

Το Webb παρείχε τώρα την πρώτη άμεση εικόνα υλικού σε έναν δίσκο γύρω από έναν μεγάλο εξωπλανήτη. Το νεαρό αστέρι γύρω από το οποίο περιστρέφεται ο πλανήτης είναι μόλις 2 εκατομμυρίων ετών και εξακολουθεί να συσσωρεύει περιαστρικό υλικό. Ωστόσο, ο δίσκος που ανακάλυψε ο Webb δεν αποτελεί μέρος του μεγαλύτερου δίσκου συσσώρευσης γύρω από το κεντρικό αστέρι. Τα δύο αντικείμενα απέχουν 74 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα μεταξύ τους.

Η παρατήρηση του σχηματισμού πλανητών και φεγγαριών είναι θεμελιώδης για την κατανόηση της εξέλιξης των πλανητικών συστημάτων σε όλο τον γαλαξία μας. Τα φεγγάρια σίγουρα υπερτερούν σε αριθμό από τους πλανήτες και μερικά μπορεί να αποτελούν ενδιαιτήματα για τη ζωή όπως την ξέρουμε. Αλλά έως τώρα δεν έχει ανιχνευτεί κανένα έξω από το ηλιακό μας σύστημα αλλά πρώτη φορά μπορούμε να παρακολουθήσουμε τον σχηματισμό τους.

Τα δεδομένα του Webb είναι ανεκτίμητα για να γίνουν συγκρίσεις με τη γέννηση του Ηλιακού μας Συστήματος πριν από 4 δισεκατομμύρια χρόνια. «Μπορούμε να δούμε στοιχεία για τον δίσκο γύρω από τον πλανήτη και μπορούμε να μελετήσουμε τη χημεία του για πρώτη φορά. Δεν παρακολουθούμε μόνο τον σχηματισμό δορυφόρων - παρακολουθούμε επίσης τον σχηματισμό αυτού του ίδιου του πλανήτη ο οποίος βρίσκεται στα αρχικά του στάδια», δήλωσε η βοηθός ερευνήτρια Sierra Grant του Ινστιτούτου Επιστημών Carnegie στην Ουάσινγκτον.

«Βλέπουμε τι υλικό συσσωρεύεται για να χτίσει τον πλανήτη και τα φεγγάρια», πρόσθεσε ο κύριος συγγραφέας Gabriele Cugno του Πανεπιστημίου της Ζυρίχης στην Ελβετία.

Ποιες φυσικές διεργασίες συμβαίνουν και σε ποια χρονικά πλαίσια; Το Webb μας επιτρέπει να επαληθεύσουμε θεωρίες παρατηρησιακά για πρώτη φορά. Τον επόμενο χρόνο, η ομάδα θα χρησιμοποιήσει το Webb για να πραγματοποιήσει μια ολοκληρωμένη έρευνα παρόμοιων αντικειμένων, ώστε να κατανοήσει καλύτερα την ποικιλομορφία των φυσικών και χημικών ιδιοτήτων στους δίσκους γύρω από νεαρούς πλανήτες.

Πηγή: https://esawebb.org/news/archive/year/2025/?utm_source=chatgpt.com

Εικόνα: Καλλιτεχνική απόδοση του δίσκου. Image Credit: NASA, ESA, CSA, STScI, G. Cugno (University of Zürich, NCCR PlanetS), S. Grant (Carnegie Institution for Science), J, Olmsted (STScI), L. Hustak (STScI)

Διαβάστε επίσης: Perseverance: Οι ισχυρότερες ενδείξεις μέχρι σήμερα για πιθανή αρχαία ζωή στον Άρη!