Η περιοχή των νέων ευρημάτων βρίσκεται στο βόρειο τμήμα του Jezero και ονομάζεται Bright Angel Formation. Εκεί, το Perseverance συνέλεξε το καλοκαίρι του 2024 δείγμα από έναν βράχο που ονομάστηκε Cheyava Falls. Το δείγμα, γνωστό με την κωδική ονομασία Sapphire Canyon, αποτελείται από λεπτόκοκκα ιζηματογενή πετρώματα, που στη Γη σχηματίζονται συχνά σε ήρεμα υδατικά περιβάλλοντα, όπως λίμνες ή εκβολές ποταμών. Το γεγονός αυτό είναι από μόνο του σημαντικό, γιατί τέτοια περιβάλλοντα είναι κατάλληλα για τη διατήρηση οργανικής ύλης και μικροδομών που μπορεί να έχουν βιολογική προέλευση.
Η ανάλυση του δείγματος αποκάλυψε οργανικές ενώσεις. Με χρήση Raman spectroscopy ανιχνεύτηκε η χαρακτηριστική G-band, μια φασματική υπογραφή που σχετίζεται με οργανικά μόρια βασισμένα στον άνθρακα. Επιπλέον, το δείγμα περιείχε δύο ορυκτά που στη Γη συνδέονται με βιολογικές διεργασίες: τη vivianite, ένα φωσφορικό άλας σιδήρου, και το greigite, ένα θειούχο άλας σιδήρου. Στη Γη, τέτοια ορυκτά σχηματίζονται σε περιβάλλοντα πλούσια σε νερό και ευνοϊκά για μικροβιακή δραστηριότητα. Η συνύπαρξή τους με οργανικές ενώσεις στον Άρη δημιουργεί μια εικόνα που μοιάζει με βιοϋπογραφή, δηλαδή με πιθανό αποτύπωμα ζωής.
Οι επιστήμονες εντόπισαν επίσης μικροσκοπικές δομές μέσα στο δείγμα, όπως μικρούς κόμβους και «μέτωπα αντίδρασης», τα οποία είναι εμπλουτισμένα σε φώσφορο, θείο, οργανικές ενώσεις και οξείδια σιδήρου. Στη Γη, τέτοιες δομές συνδέονται με μικροβιακό μεταβολισμό και αφήνουν πίσω χαρακτηριστικά χημικά μοτίβα. Η εύρεση τέτοιων σχηματισμών στον Άρη αυξάνει την πιθανότητα βιολογικής προέλευσης, αν και δεν το αποδεικνύει.
Το γεωχημικό πλαίσιο ενισχύει την εικόνα. Τα πετρώματα του Cheyava Falls έχουν κοκκινωπή όψη, υποδεικνύοντας ότι είναι οξειδωμένα. Ο συνδυασμός οξυγόνου, οργανικών ενώσεων, φωσφόρου και θείου αποτελεί ένα χημικό περιβάλλον που στη Γη συνδέεται συχνά με οικοσυστήματα μικροοργανισμών. Γι’ αυτό οι επιστήμονες θεωρούν ότι η ανακάλυψη αυτή είναι το πιο ισχυρό έως τώρα υποψήφιο εύρημα για αρχαία ζωή στον Άρη.
Ωστόσο, η προσοχή παραμένει απαραίτητη. Υπάρχουν αβιοτικές διεργασίες που μπορούν να παράγουν παρόμοια αποτελέσματα. Η αλληλεπίδραση μάγματος με νερό ή οι θερμοχημικές αντιδράσεις σε μεγάλα βάθη θα μπορούσαν να εξηγήσουν την παρουσία οργανικών και των ίδιων ορυκτών. Επιπλέον, τα όργανα του Perseverance, όσο προηγμένα κι αν είναι, δεν διαθέτουν την ακρίβεια που απαιτείται για αδιαμφισβήτητες αποδείξεις. Για παράδειγμα, δεν μπορούν να αναλύσουν με ακρίβεια ισοτοπικές αναλογίες που θα ξεχώριζαν μια βιολογική από μια μη βιολογική πηγή.
Η οριστική απάντηση στο ερώτημα της ζωής θα δοθεί μόνο όταν τα δείγματα του Άρη έρθουν στη Γη. Αυτός είναι ο στόχος του προγράμματος Mars Sample Return, που όμως έχει καθυστερήσει και αντιμετωπίζει τεχνικές και οικονομικές δυσκολίες. Η εκτόξευση ενός οχήματος από την επιφάνεια του Άρη για να μεταφέρει δείγματα σε τροχιά είναι πρωτόγνωρη τεχνολογική πρόκληση, ενώ το συνολικό κόστος έχει εκτοξευθεί, προκαλώντας πολιτικές συζητήσεις για το αν πρέπει να συνεχιστεί. Προς το παρόν, η επιστροφή δειγμάτων φαίνεται να μετατίθεται για τη δεκαετία του 2040.
Η ανακάλυψη στο Jezero έχει μεγάλη σημασία για την κατανόηση του Άρη. Αποδεικνύει ότι ο πλανήτης διέθετε στο παρελθόν νερό, οργανικές ενώσεις και γεωχημικά περιβάλλοντα κατάλληλα για μικροβιακή ζωή. Αν επιβεβαιωθεί ότι κάποτε φιλοξένησε ζωή, ακόμη και απλή μικροβιακή, τότε θα αλλάξει ριζικά η αντίληψή μας για το πόσο συχνή μπορεί να είναι η ζωή στο Σύμπαν. Αλλά ακόμη και αν αποδειχθεί ότι οι ενδείξεις έχουν αβιοτική προέλευση, αυτό και πάλι θα εμπλουτίσει τη γνώση μας για το πώς λειτουργούν οι πλανητικές διεργασίες σε συνθήκες διαφορετικές από της Γης.
Η είδηση αυτή έχει και κοινωνική διάσταση. Η προοπτική ανακάλυψης ζωής στον Άρη γοητεύει την κοινή γνώμη και μπορεί να ενισχύσει την πολιτική βούληση για συνέχιση της χρηματοδότησης. Ωστόσο, εγείρει και ερωτήματα για το κόστος, καθώς η εξερεύνηση του διαστήματος απαιτεί τεράστιους πόρους. Σε κάθε περίπτωση, η αξία τέτοιων ανακαλύψεων υπερβαίνει την επιστήμη, καθώς αγγίζει την κοσμοθεωρία μας και την αίσθηση της μοναδικότητάς μας στο Σύμπαν.
Σε σύγκριση με προηγούμενες ανακαλύψεις, η τωρινή έχει μεγαλύτερη βαρύτητα. Οργανικές ενώσεις έχουν εντοπιστεί και στο παρελθόν, από τις αποστολές Viking μέχρι το Curiosity. Όμως για πρώτη φορά τα δεδομένα περιλαμβάνουν συνδυασμό οργανικών, ειδικών ορυκτών και μικροδομών σε ένα σαφώς υδατικό περιβάλλον. Η τεχνολογία του Perseverance επιτρέπει μια πολύ πιο λεπτομερή και αξιόπιστη ανάλυση από ό,τι ήταν δυνατόν πριν από μερικές δεκαετίες.
Η πρόσφατη ανακοίνωση δεν σημαίνει ότι βρέθηκε ζωή στον Άρη, αλλά είναι ίσως το πιο σημαντικό βήμα μέχρι σήμερα προς αυτή την κατεύθυνση. Ενισχύει την ιδέα ότι ο Άρης δεν ήταν ποτέ ένας νεκρός, άγονος κόσμος, αλλά ένας πλανήτης που κάποτε διέθετε όλα τα συστατικά για να υποστηρίξει ζωή. Η επιστημονική διαδικασία απαιτεί υπομονή, έλεγχο και τεκμηρίωση, και αυτό ακριβώς κάνουν οι ερευνητές: προχωρούν βήμα-βήμα, συγκεντρώνοντας στοιχεία που θα επιτρέψουν στο μέλλον την οριστική απάντηση.
Σε κάθε περίπτωση, η αναζήτηση ζωής στον Άρη είναι και παραμένει μια από τις πιο συναρπαστικές περιπέτειες της επιστήμης. Μας διδάσκει όχι μόνο για τον ίδιο τον πλανήτη, αλλά και για το πώς αναπτύσσεται και διατηρείται η ζωή, ακόμη και σε ακραία περιβάλλοντα. Η ανακάλυψη στο Bright Angel Formation αποτελεί υπενθύμιση ότι η φύση είναι πολύπλοκη και γεμάτη εκπλήξεις, και ότι η κατανόηση του Σύμπαντος απαιτεί επιμονή, φαντασία και προσεκτική μελέτη.
Πηγή: https://phys.org/news/2025-09-mars-perseverance-rover-presence-microbial.html
Εικόνα: το ρόβερ Perseverance, όπως φαίνεται σε ένα "selfie" του στον Άρη, δίπλα στον βράχο που ονομάστηκε Cheyava Falls. Credit: ΝΑSA / JPL-Caltech / MSSS
Διαβάστε επίσης: Αρης: Εντοπίσθηκε παγωμένο νερό στις κορυφές των ψηλότερων βουνών του ηλιακού συστήματος!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου