Το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb, το πιο περίπλοκο και ακριβό διαστημικό εργαστήριο που κατασκευάσθηκε ποτέ, απέχει λιγότερο από δύο εβδομάδες από τον τελικό του προορισμό, ενάμιση εκατομμύριο χιλιόμετρα μακριά από τη Γη. Μόλις φτάσει και αρχίσει την λειτουργία του, θα στείλει εικόνες και πληροφορίες για μέρη του χώρου και του χρόνου που ο άνθρωπος δεν έχει ξαναδεί. Θα στείλει επίσης νέες πληροφορίες από απρόσιτα μέρη του ηλιακού μας συστήματος.
Το Webb περιγράφεται συχνά ως διάδοχος του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble της NASA, το οποίο είναι ακόμα εντυπωσιακά ισχυρό. Εκτοξεύθηκε στις αρχές της δεκαετίας του '90 και έχει ξεπεράσει αρκετά την ημερομηνία λήξης του - δεν προοριζόταν να διαρκέσει τόσο πολύ. Το κύριο κάτοπτρό του έχει διάμετρο λίγο λιγότερο από 2,5 μέτρα. Το κάτοπτρο του Webb έχει διάμετρο περισσότερο από 6 μέτρα. Υπάρχουν όμως και μερικές άλλες σημαντικές διαφορές. Το Hubble περιφέρεται γύρω από τη Γη και υπάρχει ένα πλεονέκτημα σε αυτό, καθώς υπάρχει πρόσβαση για επιδιορθώσεις. Αλλά το μειονέκτημα είναι ότι η Γη παρεμποδίζει μεγάλο μέρος του οπτικού του πεδίου. Αντίθετα, το Webb κατευθύνεται στο σημείο Lagrange, μια θέση στο διάστημα όπου η βαρύτητα της Γης και του Ήλιου αλληλοαναιρούνται, ώστε να μπορεί να παραμείνει επί μακρόν σε μια σταθερή τροχιά. Αυτή η θέση απέχει περίπου ενάμιση εκατομμύριο χιλιόμετρα από τη Γη. Από εκεί, καθώς το τηλεσκόπιο περιφέρεται γύρω από τον ήλιο και όχι γύρω από την Γη, μπορεί να στοχεύει οπουδήποτε στο διάστημα χωρίς να παρεμποδίζεται από τον μακρινό δίσκο του πλανήτη μας. Επιπλέον, το Hubble λειτουργεί κυρίως σε οπτικά μήκη κύματος, αυτά που μπορούμε να δούμε με το ανθρώπινο μάτι. Το Webb έχει σχεδιαστεί κυρίως για να «βλέπει» υπέρυθρο φως με εξαιρετική ευαισθησία. Αυτό θα βοηθήσει να ανιχνευθούν πολλά αντικείμενα, συμπεριλαμβανομένων αστεριών και πλανητών που μόλις σχηματίζονται και δεν είναι ακόμη ορατά με άλλο τρόπο.
Πολλές επιστημονικές ομάδες θα έχουν πρόσβαση και χρόνο χρήσης του νέου διαστημικού τηλεσκοπίου. Μεταξύ αυτών η ομάδα του αστροφυσικού του UC Riverside, Stephen Kane, θα χρησιμοποιήσει το τηλεσκόπιο για να αναζητήσει πλανήτες όπως η Αφροδίτη σε άλλα μέρη του γαλαξία μας. Εκτός από τη συνεργασία με την αποστολή Webb, ο Kane συνεργάζεται επίσης με την NASA για τις αποστολές στην Αφροδίτη που αναμένεται να ξεκινήσουν μετά το 2028. Η Αφροδίτη θα μπορούσε να περιγραφεί ως ένας πλανήτης «κόλαση». Έχει επιφανειακές θερμοκρασίες έως και 800 βαθμούς Φαρενάιτ, χωρίς νερό και είναι τυλιγμένη σε μια ατμόσφαιρα από σύννεφα θειικού οξέος.
Όπως ο ίδιος ο Stephen Kane λέει «ότι συνέβη στην ατμόσφαιρα της Αφροδίτης έγινε μέσω μη ανθρώπινων διαδικασιών, αλλά το αποτέλεσμα είναι πολύ παρόμοιο. Η Αφροδίτη είναι μια προεπισκόπηση του μέλλοντος της Γης. Η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο λειτουργούν τα αέρια του θερμοκηπίου μπορεί να δείξει πώς να αποτρέψουμε αυτό το μέλλον. Πλέον είναι αναμφισβήτητο ότι η κλιματική αλλαγή είναι πραγματική, ότι οι θερμοκρασίες αυξάνονται. Αλλά υπάρχει μεγάλη μεταβλητότητα στις προβλέψεις μετά από 50 ή 100 χρόνια, επειδή υπάρχουν όρια στο πόσα γνωρίζουμε για το πώς οι πλανητικές διεργασίες επηρεάζουν η μία την άλλη. Ηφαιστειακή δραστηριότητα, ωκεάνια ρεύματα, ρεύματα αέρα - υπάρχουν πολλά κομμάτια σε ένα σύνθετο παζλ και προσπαθούμε να προσδιορίσουμε τη μοίρα μας με βάση μόνο δεδομένα από τη Γη. Χρειαζόμαστε μια άλλη πηγή δεδομένων όπου τα πράγματα έχουν ήδη πάει στραβά και αυτή είναι η Αφροδίτη. Είναι πιθανό η Αφροδίτη να ήταν πάντα στην τρέχουσα κατάστασή της, αλλά δεν το πιστεύουμε. Πιστεύουμε ότι θα μπορούσε να είχε νερό στο παρελθόν επειδή περιστρέφεται αργά, κάτι που θα μπορούσε να επιτρέψει να σχηματιστούν σύννεφα και να κρυώσουν αρκετά την επιφάνεια για να συγκρατήσει νερό. Αυτός είναι ένας λόγος που ξαναγίνονται αποστολές εκεί, για να δούμε τη γεωλογία στην επιφάνεια και να πάρουμε στοιχεία για την προέλευσή της. Συχνά εξηγώ τη σχέση μεταξύ Αφροδίτης και Γης ως εξής: είναι σαν να ζούμε σε μια ωραία πόλη. Υπάρχει μια κοντινή πόλη που κάποια στιγμή κάηκε ολοσχερώς και δεν ξέρουμε γιατί. Αν φαίνεται ότι αυτή η πόλη ήταν ακριβώς ίδια με τη δική μας, δεν μπορούμε να το αγνοήσουμε. Υπάρχει ένα πολύ σημαντικό μήνυμα εκεί για το πώς μπορούμε να φροντίσουμε καλύτερα τον τόπο διαμονής μας».
Η ομάδα θα χρησιμοποιήσει το Webb για να μελετήσει τις ατμόσφαιρες των εξωπλανητών -πλανητών γύρω από αστέρια εκτός από τον ήλιο μας- και θα προσπαθήσει να προσδιορίσει αν μοιάζουν περισσότερο με της Γης ή της Αφροδίτης. Συγκεκριμένα, το Webb θα βοηθήσει στην ανίχνευση διοξειδίου του άνθρακα και άλλων αερίων που θα μπορούσαν να υποδεικνύουν καταστάσεις θερμοκηπίου. Οι μετρήσεις θα γίνουν σε πλανήτες όπου ήδη οι επιστήμονες γνωρίζουν πόσο χρόνο χρειάζονται για να περιφερθούν γύρω από τα αστέρια τους και πόσο κοντά βρίσκονται σε αυτά, το μέγεθός τους και τη μάζα τους. Αλλά δεν γνωρίζουν πολλά για την ατμόσφαιρά τους ή αν βρίσκονται σε καταστάσεις που μοιάζουν με την Αφροδίτη. Τα στοιχεία αυτά, μαζί με τα δεδομένα των νέων αποστολών στην Αφροδίτη, θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην ανάπτυξη ενός ακριβέστερου μοντέλου, για το πώς ευχάριστοι και δροσεροί κόσμοι είναι δυνατό να μετατραπούν σε κόλαση, ακόμα και χωρίς την ανθρώπινη παρουσία.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Εικόνα της Αφροδίτης από συνδυασμό λήψεων στο υπέρυθρο και υπεριώδες φάσμα. Credit: Kevin Gill. (CC BY 2.0).
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου