Η επιφάνεια της Αφροδίτης είναι ραγισμένη και κινείται σαν πάγος που επιπλέει στον ωκεανό - πιθανά λόγω της τεκτονικής δραστηριότητας!

Μεγάλο μέρος του ανώτερου φλοιού του γειτονικού μας πλανήτη, της Αφροδίτης, δείχνει να χωρίζεται σε θραύσματα τα οποία μετακινούνται - και η αργή ανάδευση του μανδύα κάτω από την επιφάνεια, μπορεί να είναι υπεύθυνη γι’ αυτό. Ο Paul K. Byrne Αναπληρωτής Καθηγητής Πλανητικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας και οι συνάδελφοί του έφτασαν σε αυτό το συμπέρασμα χρησιμοποιώντας δεδομένα ραντάρ αρκετών δεκαετιών για να διερευνήσουν πώς αλληλεπιδρά η επιφάνεια της Αφροδίτης με το εσωτερικό της. Η νέα μελέτη δημοσιεύθηκε στα Πρακτικά της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών στις 21 Ιουνίου 2021.

Οι πλανητικοί επιστήμονες γνωρίζουν εδώ και πολύ καιρό ότι η Αφροδίτη έχει πληθώρα "γεωλογικών" σχηματισμών. Μερικοί από αυτούς τους σχηματισμούς είναι επιμήκεις ζώνες, όπου ο φλοιός έχει ανασηκωθεί σχηματίζοντας κορυφογραμμές ή γειτονικά τεμάχια που έχουν απομακρυνθεί μεταξύ τους σχηματίζοντας αυλακώσεις και ρήγματα. Σε πολλές από αυτές τις ζώνες υπάρχουν ενδείξεις ότι κομμάτια του φλοιού έχουν μετακινηθεί επίσης.

Η νέα μελέτη δείχνει, για πρώτη φορά, ότι αυτές οι ζώνες κορυφογραμμών και αυλακώσεων σηματοδοτούν τα όρια επίπεδων, χαμηλών περιοχών του πλανήτη που έχουν σχετικά μικρή παραμόρφωση. Οι πεδινές αυτές περιοχές δεν είναι παρά μεμονωμένα τεμάχια του φλοιού της Αφροδίτης που έχουν μετατοπιστεί, περιστραφεί και γλιστρήσει το ένα πάνω από το άλλο με την πάροδο του χρόνου - και μπορεί αυτό να έχει συμβεί στο πρόσφατο παρελθόν. Μοιάζουν λίγο με τις τεκτονικές πλάκες της Γης, αλλά σε πολύ μικρότερη κλίμακα. Οι επιστήμονες τα παρομοιάζουν περισσότερο με τα επίπεδα τεμάχια πάγου που επιπλέουν στον ωκεανό. Οι ερευνητές έχουν υποθέσει ότι - όπως και ο μανδύας της Γης - ο μανδύας της Αφροδίτης στροβιλίζεται με ρεύματα καθώς θερμαίνεται από τον πυρήνα της. Με την νέα μελέτη, οι ερευνητές μοντελοποίησαν την αργή αλλά ισχυρή κίνηση του μανδύα της Αφροδίτης και έδειξαν ότι είναι αρκετή για να κατακερματιστεί το πάνω μέρος του φλοιού της.

Ένα σημαντικό ερώτημα για την Αφροδίτη είναι εάν ο πλανήτης έχει ενεργά ηφαίστεια και τεκτονικές διεργασίες σήμερα. Έχει ουσιαστικά το ίδιο μέγεθος, σύνθεση και ηλικία με τη Γη - οπότε γιατί δεν θα μπορούσε να είναι και γεωλογικά ζωντανός; Ωστόσο, καμία αποστολή στην Αφροδίτη δεν έχει δείξει ακόμη ότι ο πλανήτης είναι ενεργός. Υπάρχουν δελεαστικές αλλά ασαφείς ενδείξεις ότι ηφαιστειακές εκρήξεις έχουν συμβεί στο πρόσφατα γεωλογικά παρελθόν - και ίσως είναι ακόμη σε εξέλιξη. Η επιβεβαίωση της τεκτονικής δραστηριότητας - δηλαδή φαινόμενα όπως ο κατακερματισμός, η υποβύθιση και η αναδίπλωση του φλοιού του πλανήτη - βρίσκεται σε ακόμη μικρότερο σημείο έρευνας. Εάν μετά την νέα αυτή μελέτη επιβεβαιωθεί ότι ο γεωλογικός κινητήρας της Αφροδίτης εξακολουθεί να λειτουργεί αυτό θα έχει τεράστιες συνέπειες για την κατανόηση της σύνθεσης του μανδύα του πλανήτη, πού και πώς μπορεί να συμβαίνει σήμερα η ηφαιστειακή δραστηριότητα και πώς διαμορφώνεται, καταστρέφεται και αντικαθίσταται ο ίδιος ο φλοιός.

Δεν είναι σαφές πόσο διαδεδομένα είναι αυτά τα θραύσματα φλοιού στην επιφάνεια του πλανήτη. Οι ερευνητές επιβεβαίωσαν 58 μέχρι στιγμής, αλλά αυτή είναι σχεδόν σίγουρα μια χαμηλή εκτίμηση. Επίσης, δεν γνωρίζουν ακόμη πότε σχηματίστηκαν για πρώτη φορά αυτά τα τεμάχια, ούτε πόσο καιρό κινούνται στην Αφροδίτη. Ο καθορισμός του πότε συνέβη ο κατακερματισμός του φλοιού είναι το κλειδί - ειδικά εάν οι πλανητικοί επιστήμονες θέλουν να κατανοήσουν αυτό το φαινόμενο σε σχέση με την ύποπτη πρόσφατη ηφαιστειακή δραστηριότητα του πλανήτη. Πάντως η μελέτη υποδηλώνει ότι μερικές από αυτές τις παραμορφώσεις του φλοιού είναι γεωλογικά πρόσφατες, οπότε μπορεί να έχει γίνει ένα μεγάλο βήμα για να απαντηθεί εάν η Αφροδίτη είναι πραγματικά ενεργή σήμερα. Όπως οι ίδιοι οι ερευνητές αναφέρουν, αν καταλάβουν τις επιφανειακές διεργασίες τότε θα καταλάβουν και τις εσωτερικές διεργασίες του πλανήτη.

Για την πληρέστερη καταγραφή αυτών των φαινομένων χρειάζονται εικόνες ραντάρ υψηλής ανάλυσης και λεπτομερέστερα τοπογραφικά δεδομένα. Ευτυχώς, αυτά τα δεδομένα θα είναι διαθέσιμα τα επόμενα χρόνια, καθώς η NASA και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος έχουν ήδη ανακοινώσει νέες αποστολές στην Αφροδίτη εντός της δεκαετίας. Αξίζει να περιμένουμε ώστε να κατανοήσουμε καλύτερα τον αινιγματικό γείτονα της Γης, και ίσως μέσω αυτού, τον ίδιο τον πλανήτη μας.

ΠΗΓΗ: https://theconversation.com/the-surface-of-venus-is-cracked-and-moves-like-ice-floating-on-the-ocean-likely-due-to-tectonic-activity-162984

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Ψηφιακά επεξεργασμένη εικόνα της επιφάνειας της Αφροδίτης, βασισμένη σε δεδομένα ραντάρ των αποστολών Magellan και Pioneer. Image Credit: NASA/JPL. (CC BY 2.0).

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Είναι η Γη ο μοναδικός πλανήτης με τεκτονικές πλάκες?