Σελίδες

Τρίτη 30 Ιανουαρίου 2024

Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι βρισκόμαστε στην Γαλαξιακή κατοικήσιμη ζώνη!

Ο πλανήτης μας βρίσκεται στην κατοικήσιμη ζώνη του ήλιου μας, την ιδιαίτερη εκείνη περιοχή όπου το νερό μπορεί να είναι σε υγρή μορφή στην επιφάνεια ενός βραχώδους υποστρώματος. Αλλά αυτό δεν είναι το μόνο ιδιαίτερο πράγμα για εμάς: βρισκόμαστε επίσης στη γαλαξιακή κατοικήσιμη ζώνη, την περιοχή εντός του Γαλαξία μας όπου ο ρυθμός σχηματισμού άστρων είναι ο «σωστός» για την ύπαρξή μας.

Η Γη γεννήθηκε αλλά και μπόρεσε να διαθέσει κατά την εξέλιξή της, όλα τα απαραίτητα συστατικά για τη ζωή—κάτι που λείπει από τους περισσότερους άλλους πλανήτες. Το νερό ως διαλύτη. Τον άνθρακα, με την ικανότητά του να σχηματίζει μακριές αλυσίδες και να συνδέεται με πολλά άλλα άτομα, ένα ικρίωμα πάνω στο οποίο στηρίζεται η ζωή. Το οξυγόνο, που συμμετέχει εύκολα στις χημικές ενώσεις και μετασχηματίζεται από στοιχείο σε στοιχείο, για να παρέχει τις αλυσιδωτές αντιδράσεις που είναι απαραίτητες για την αποθήκευση και τη παροχή ενέργειας. Και πολλά άλλα: υδρογόνο, φώσφορο, άζωτο. Μερικά από τα στοιχεία αυτά δημιουργήθηκαν στις καρδιές των άστρων, ενώ άλλα σχηματίσθηκαν σε πιο βίαιες διαδικασίες όπως τον θάνατο των πιο ογκωδών αστέρων ή τις συγκρούσεις εξωτικών λευκών νάνων.

Μαζί με αυτό, περιφερόμαστε γύρω από έναν σταθερό, μακροχρόνιο ήλιο, απαλλαγμένο από τις βίαιες ηλιακές εκλάμψεις που θα μπορούσαν να πνίξουν το σύστημα με θανατηφόρα ακτινοβολία, παρέχοντας περισσότερα από 10 δισεκατομμύρια χρόνια ζωογόνου θερμότητας. Τα μεγαλύτερα αστέρια καίγονται πολύ γρήγορα, καθώς η τεράστια βαρύτητα επιταχύνει τις αντιδράσεις σύντηξης στους πυρήνες τους με φρενήρη ρυθμό, αναγκάζοντας τα αστέρια αυτά να κάψουν το υδρογόνο τους σε λίγα εκατομμύρια χρόνια. Και στο άλλο άκρο του φάσματος βρίσκονται οι μικρότεροι κόκκινοι νάνοι αστέρες, ορισμένοι ικανοί να ζήσουν για 10 τρισεκατομμύρια χρόνια ή περισσότερο. Αλλά αυτή η μακροζωία δεν παρέχεται χωρίς κόστος. Με τα μικρότερα μεγέθη τους, οι πυρήνες σύντηξής τους δεν είναι πολύ μακριά από τις επιφάνειές τους και οποιεσδήποτε αλλαγές ή διακυμάνσεις στην ενέργεια έχουν ως αποτέλεσμα τεράστιες εκλάμψεις που βομβαρδίζουν αλύπητα τα συστήματά τους.

Πέρα από όλα, η γειτονιά μας στον Γαλαξία, μέσα σε ένα μικρό κλάδο ενός μεγάλου σπειροειδούς βραχίονα που βρίσκεται περίπου 25.000 έτη φωτός από το κέντρο, φαίνεται κατάλληλη για ζωή: μια γαλαξιακή κατοικήσιμη ζώνη. Πολύ κοντά στο κέντρο του Γαλαξία οποιαδήποτε αναδυόμενη ζωή θα πρέπει να αντιμετωπίσει μια επίθεση θανατηφόρας ακτινοβολίας από αμέτρητους αστρικούς θανάτους και εκρήξεις, ένα υποπροϊόν των στενών επαφών των άστρων στην περιοχή αυτή. Τα αστέρια γεννιούνται και πεθαίνουν, παράγοντας γρήγορα πολλά από τα βαριά στοιχεία που χρειάζονται η ζωή, αλλά τα αστέρια είναι εκατοντάδες φορές πιο κοντά μεταξύ τους στον πυρήνα του Γαλαξία από ότι στην περιοχή μας. Η Γη έχει ήδη υποστεί κάποια γεγονότα εξαφάνισης που πιθανόν να προκλήθηκαν από κοντινούς σουπερνόβα και σε αυτό το κεντρικό περιβάλλον του Γαλαξία απλά δεν θα είχαμε καμία ευκαιρία. Οι εκρήξεις θα αφαιρούσαν το προστατευτικό στρώμα του όζοντος, εκθέτοντας την επιφανειακή ζωή στη θανατηφόρα αστρική υπεριώδη ακτινοβολία ή απλώς θα διέλυαν την ατμόσφαιρά μας εντελώς.

Και πιο μακριά από τη γειτονιά μας, σε μεγαλύτερες αποστάσεις από το κέντρο του Γαλαξία, βρίσκουμε μια αχανή ερημιά. Τα αστέρια εμφανίζονται και ζουν τη ζωή τους σε αυτά τα περίχωρα, αλλά είναι πολύ μακριά και πολύ μόνα για να απλώσουν αποτελεσματικά τη ζωογόνα τέφρα τους για να δημιουργήσουν ένα μείγμα που υποστηρίζει τη ζωή. Απλώς δεν υπάρχει αρκετή πυκνότητα αστεριών για να υποστηρίξει επαρκή επίπεδα ανάμειξης και ανακύκλωσης στοιχείων, πράγμα που σημαίνει ότι είναι δύσκολο να σχηματισθεί καν ένας πλανήτης εκεί έξω.

Και έτσι φαίνεται ότι η ζωή σχεδόν αναπόφευκτα θα αναδυόταν εδώ, σε αυτόν τον κόσμο, γύρω από αυτόν τον ήλιο, σε αυτήν την περιοχή του Γαλαξία. Δεν υπάρχουν πολλά άλλα μέρη μέσα στο αχανή κόσμο που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε σπίτι.

ΠΗΓΗ: https://phys.org/news/2024-01-exploring-galactic-habitable-zone.html?utm_source=nwletter&utm_medium=email&utm_campaign=daily-nwletter

ΕΙΚΟΝΑ: Credits: ESA/Hubble & NASA, A. Seth et al. (CC BY 4.0).

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Ανακαλύφθηκαν δύο πλανητικά συστήματα γύρω από άστρα παρόμοια του Ηλιου μας!

Δεν υπάρχουν σχόλια: