Ο γύρος του κόσμου, 500 χρόνια μετά το διάσημο ταξίδι του Μαγγελάνου.

Μισή χιλιετία πριν, ο Πορτογάλος εξερευνητής Φερδινάνδος Μαγγελάνος και το πλήρωμά του, ξεκίνησαν για το πρώτο επιτυχημένο ταξίδι γύρω από τον κόσμο. Στις 20 Σεπτεμβρίου 1519 τα πέντε πλοία, έφυγαν από την Ισπανία, ταξίδεψαν νότια και διαγώνια στον Ατλαντικό, προς την Νότια Αμερική. Από εκεί, μέσω του καναλιού που ανακάλυψαν, το στενό του Μαγγελάνου, βγήκαν στον Ειρηνικό Ωκεανό και συνέχισαν δυτικά. Το ταξίδι κάθε άλλο παρά ομαλό ήταν. Ο Μαγγελάνος αντιμετώπισε ναυάγια, ανταρσίες και συγκρούσεις με αυτόχθονες.

Πέθανε κατά τη διάρκεια μιας τέτοιας σύγκρουσης στις Φιλιππίνες το 1521. Αλλά το πλήρωμά του συνέχισε, διασχίζοντας τον Ινδικό Ωκεανό και περιπλέοντας το νότιο άκρο της Αφρικής για να συνεχίσει βόρεια προς την Ισπανία. Από τον αρχικό στολίσκο, ένα μοναχικό πλοίο αγκυροβόλησε τελικά στη Σεβίλλη το 1522.

Στα 500 χρόνια από το ταξίδι του Μαγγελάνου, η ανθρωπότητα έχει βρει νέους τρόπους να κάνει τον γύρο του κόσμου. Ο στόχος πολλών πρώιμων εξερευνήσεων ήταν να διασυνδεθεί ο κόσμος εμπορικά, λέει ο Jeremy Kinney, πρόεδρος του τμήματος αεροναυπηγικής στο Smithsonian Air and Space Museum στην Ουάσιγκτον DC. Ο «γύρος του κόσμου» είναι η τελική έκφραση της «προσπάθειας των ανθρώπων να κατακτούν τη φύση και τα γεωγραφικά όρια».

Ακολουθούν μερικά αξιοσημείωτα ταξίδια - δοκιμασίες για την καινοτομία και το ανθρώπινο πνεύμα.

Δια θαλάσσης.

Στα τέλη του 1774 ή στις αρχές του 1775, η Γαλλίδα βοτανολόγος και εξερευνητής Jeanne Baret έγινε η πρώτη γυναίκα που περιέπλευσε τον κόσμο. Μέλος μιας ναυτικής αποστολής που έφυγε από τη Γαλλία το 1766, η Μπάρετ μεταμφιέστηκε σε άνδρα για να επιβιβασθεί στο πλοίο Étoile. Εφτασε σε μέρη όπως η Ουρουγουάη, η Βραζιλία, η Ταϊτή και ο Μαυρίκιος, καταγράφοντας την τοπική χλωρίδα. Οι συνεργάτες του Μπάρετ ανακάλυψαν τελικά την πραγματική της ταυτότητα, θέτοντας την ασφάλειά της σε κίνδυνο. Έτσι η Μπάρετ αναγκάστηκε να μείνει στον Μαυρίκιο και η υπόλοιπη αποστολή επέστρεψε στη Γαλλία. Μετά από λίγα χρόνια, επέστρεψε στη Γαλλία, ολοκληρώνοντας την περιπλάνηση. 

Δια ξηράς και θαλάσσης.

Το Νοέμβριο του 2019, σηματοδοτείται ένα άλλο ορόσημο για τον γύρο της Γης, τα 130 χρόνια από το ιστορικό ταξίδι της αμερικανίδας δημοσιογράφου Nellie Bly το 1889. Η εφημερίδα New York World της ανέθεσε την αποστολή να επιβεβαιώσει το κατόρθωμα του Φιλέα Φογκ, του πρωταγωνιστή του μυθιστορήματος του Ιούλιου Βερν «Ο γύρος του κόσμου σε 80 μέρες». Ο ίδιος ο Βερν ενθάρρυνε την προσπάθεια της Bly, αλλά αμφέβαλε ότι θα μπορούσε να επιτελέσει το κατόρθωμα σε λιγότερο από 79 ημέρες.

Η Bly γύρισε την υδρόγειο στον εκπληκτικό για την εποχή χρόνο των 72 ημερών, με τη βοήθεια της προόδου των μεταφορών. Είχε ήδη κατασκευασθεί ο διηπειρωτικός σιδηρόδρομος των ΗΠΑ και η διώρυγα του Σουέζ, η οποία άνοιξε ένα νέο θαλάσσιο δρόμο μέσω της Αιγύπτου που επέτρεπε ταχύτερη σύνδεση του Ατλαντικού και του Ινδικού ωκεανού. Το βιβλίο της «ο γύρος του κόσμου σε 72 ημέρες» γοήτευσε το κοινό και έκανε τον κόσμο να φαίνεται λίγο πιο μικρός.

Δια αέρος.

Μια σειρά πτήσεων το 1924 από την αμερικανική στρατιωτική αεροπορική υπηρεσία (η οποία αργότερα έγινε η Πολεμική Αεροπορία των ΗΠΑ) θεωρούνται σε μεγάλο βαθμό η πρώτη παγκόσμια περιήγηση με αεροπλάνο. Μια ομάδα αεροπόρων - οι "Μαγγελάνοι του αέρα" - πέταξαν δυτικά πάνω από το βόρειο Ειρηνικό, πάνω από όλη τη Νότια Ασία και την Ευρώπη και επέστρεψαν στις Ηνωμένες Πολιτείες σε 175 ημέρες, αν και ποτέ δεν έφυγαν από το βόρειο ημισφαίριο. Μια άλλη σειρά πτήσεων που ξεκίνησαν τέσσερα χρόνια αργότερα μπορεί να θεωρηθούν ως η πρώτη αληθινή περιήγηση, καθώς διέσχισαν τον Ισημερινό. Από το 1928 έως το 1930, ο Αυστραλός αεροπόρος Charles Kingsford Smith και οι συγκυβερνήτες του, πέταξαν από την Καλιφόρνια στην Αυστραλία, μετά στην Αγγλία και, τελικά, πίσω στην Καλιφόρνια.

Το 1949, το αεροπλάνο της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ - Lucky Lady II - έγινε το πρώτο που πέταξε χωρίς στάση γύρω από τον κόσμο, πραγματοποιώντας το κατόρθωμα σε 94 ώρες και 1 λεπτό.

Και από το διάστημα…

Στον ανταγωνισμό των δύο υπερδυνάμεων την εποχή του ψυχρού πολέμου για την κατάκτηση του διαστήματος, η Σοβιετική Ένωση κέρδισε, τουλάχιστον στο συμβολισμό. Ο κοσμοναύτης Γιούρι Γκαγκάριν έγινε ο πρώτος άνθρωπος στο διάστημα και ο πρώτος που τέθηκε σε τροχιά γύρω από την Γη. Η κάψουλα του, Vostok 1, ολοκλήρωσε μια τροχιά γύρω από τη Γη σε 108 λεπτά τον Απρίλιο του 1961. Τέσσερις μήνες αργότερα, ο κοσμοναύτης Gherman Titov με το Vostok 2 έκανε 17,5 τροχιές σε λίγο περισσότερο από μία ημέρα.

Σήμερα, ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός, μεταφέρει τους αστροναύτες γύρω από τη Γη κάθε 92 λεπτά).

Ανάγκη για ταχύτητα!

Το 2017, ο Γάλλος ιστιοπλόος Francis Joyon και το πλήρωμά του έσπασαν ένα νέο ρεκόρ ταχύτητας για τον δια θαλάσσης γύρο του κόσμου. Με ένα γιοτ 30 μέτρων που ονομάζεται trimaran, ο Joyon γύρισε την υδρόγειο σε 40 ημέρες, 23 ώρες, 23 λεπτά και 30 δευτερόλεπτα. Την ίδια χρονιά, ο επίσης Γάλλος ιστιοπλόος François Gabart έσπασε το ρεκόρ ταχύτητας ιστιοπλοώντας μόνος του γύρω από όλο τον κόσμο. Με ένα trimaran 31 μέτρων, ο Γκαμπαρτς γύρισε την υδρόγειο σε 42 ημέρες, 14 ώρες, 40 λεπτά και 15 δευτερόλεπτα, καταρρίπτοντας το προηγούμενο, επίσης δικό του ρεκόρ, για περισσότερο από έξι ημέρες.

Τον Ιούλιο του 2019, ένα αεριωθούμενο τζετ έσπασε το ρεκόρ για την ταχύτερη περιήγηση μέσω των πόλων, κάνοντας το ταξίδι μέσα σε μόλις 46 ώρες. Η πτήση - μέρος μιας αποστολής που ονομάζεται One More Orbit - ένα αφιέρωμα στην 500η επέτειο του ταξιδιού του Μαγγελάνου και στην 50ή επέτειο της προσσελήνωσης του Apollo 11. Το αεριωθούμενο αεροπλάνο απογειώθηκε από το διαστημικό κέντρο Κένεντι στη Φλώριδα, πέταξε πάνω από το Βόρειο Πόλο, κινήθηκε νότια προς το Καζακστάν, συνέχισε στον Μαυρίκιο, έπειτα πέταξε πάνω από τον Νότιο Πόλο και έστρεψε βόρεια προς την Χιλή πριν επιστρέψει στο διαστημικό κέντρο.

ΠΗΓΕΣ:

E. Tepe, G. Ridley and L. Bohs. A new species of Solanum named for Jeanne Baret, an overlooked contributor to the history of botany. PhytoKeys. Published online January 3, 2012. doi:10.3897/phytokeys.8.2102.

Nellie Bly. Around the World in Seventy-Two Days. The Pictorial Weeklies Company, New York City, 1890.

World Sailing Speed Record Council. Current outright ratified world records.

One More Orbit

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Collection of old maps scanned from books and other print sources. https://www.flickr.com/photos/photoshoproadmap/7564204504/in/dateposted/ [Attribution 2.0 Generic (CC BY 2.0)]