Γιατί ξύνουμε το κεφάλι μας, όταν σκεφτόμαστε;

Αν έχετε ασχοληθεί ποτέ με την αναζήτηση φωτογραφιών στο διαδίκτυο, σίγουρα θα έχετε δει κάποιες γυναίκες να χαμογελούν ενώ τρώνε σαλάτα μόνες τους. Παρόμοια, θα έχετε δει ανθρώπους να ξύνουν το κεφάλι τους, ως συμβολισμό σύγχυσης, βαθιάς σκέψης ή απλά ως δείγμα μιας σμηγματορροϊκής δερματίτιδας – πιτυρίδας. Γιατί όμως αυτό το ξύσιμο του κεφαλιού, κατέληξε να συμβολίζει μια πνευματική διαδικασία;

Μερικοί πιστεύουν ότι ορισμένες αυτόματες χειρονομίες είναι απλώς φυσικές, εκφραστικές κινήσεις που κληρονομήσαμε από τους προϊστορικούς προγόνους μας. «Μια δημοφιλής εξήγηση για οποιαδήποτε χειρονομία είναι ότι απλά αποτελεί μια συγκαλυμμένη επιθετικότητα - μια ανάμνηση της φυσικής αντίδρασης των προγόνων μας, που το απλούστερο που είχαν να κάνουν έναντι κάποιας απειλής ήταν να πετάξουν μια πέτρα», έγραψε η αρθρογράφος του San Diego Reader, Matthew Alice. «Αν παρακολουθήσετε ένα μικρό παιδί την στιγμή που χτυπάει σε κάτι, πολύ πιθανά ως αντίδραση θα σηκώσει το ένα χέρι πάνω από το κεφάλι του και θα το φέρει προς τα εμπρός διαγράφοντας ένα τόξο. Είναι μια φυσική αντίδραση που δεν έχει μελετηθεί αρκετά, δεν είναι πολύ φινετσάτη, αλλά για έναν άνθρωπο των σπηλαίων θα έκανε δουλειά!». Ειδικά αν κρατούσε και μια πέτρα…

Η Matthew Alice επεσήμανε επίσης μια πιθανή ανθρωπολογική εξήγηση για το ξύσιμο του κεφαλιού: «Όταν παλεύουμε με κάποιο δύσκολο πρόβλημα, βιώνουμε αισθήματα απογοήτευσης, ίσως και κάποιο θυμό, και πριν το καταλάβουμε το χέρι μας πετάει στον αέρα». Σ 'αυτούς τους σύγχρονους χρόνους, είναι (το λιγότερο) αγενές να χτυπήσουμε τον άνθρωπο που μας δημιούργησε κάποιο πρόβλημα ή μας έθεσε μια δύσκολη ερώτηση ή να διαλύσουμε τα πάντα γύρω μας ώστε το πρόβλημα να εξαφανισθεί, οπότε απομακρύνουμε την προσοχή μας από την φυσική αντίδραση και ξύνουμε ή τρίβουμε το κεφάλι ή το πηγούνι ή το λαιμό μας». Ενδιαφέρουσα αλλά και κάπως σκοτεινή ερμηνεία της ανθρώπινης συμπεριφοράς.

Σε ένα άρθρο του 2009 για το Psychology Today, ο συγγραφέας και πρώην πράκτορας του FBI στο τομέα της αντικατασκοπείας, Joe Navarro, έγραφε: «Όταν βρισκόμαστε κάτω από άγχος, ο εγκέφαλός μας χρειάζεται ένα άγγιγμα προστασίας που εκείνη την στιγμή μόνο το χέρι μας μπορεί να προσφέρει (πίεση του σώματος, τρίψιμο του μετώπου, μασάζ των κροτάφων, άγγιγμα των χειλιών κ.α.). Αυτές οι κινήσεις χρησιμεύουν για να ηρεμήσουν το άτομο όταν υπάρχει αρνητική συναισθηματική διέγερση (φόβος, άγχος κλπ)».

Πρόσφατη έρευνα φαίνεται να υποστηρίζει αυτή τη θεωρία του στρες και προσθέτει άλλη μία απροσδόκητη πτυχή σ’ αυτήν. Σε μια μελέτη του 2017, η οποία δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Scientific Reports, οι επιστήμονες που παρακολούθησαν 45 μακάκους διαπίστωσαν ότι είναι πιθανότερο να εμφανιστούν γρατζουνιές στο σώμα τους σε περιόδους αυξημένου στρες (όπως με την παρουσία ηγετικών ή άγνωστων πιθήκων). Αποδείχθηκε επίσης, ότι οι πίθηκοι που είχαν αυτό-γρατζουνισθεί, ήταν πολύ λιγότερο πιθανό να επιτεθούν, σε σχέση με εκείνους που επέλεγαν να απειλούν τους ξένους. «Καθώς οι γρατζουνιές μπορεί να είναι ένα σημάδι στρες, οι δυνητικοί επιτιθέμενοι μπορεί να αποφεύγουν να επιτίθενται υπό αυτή την κατάσταση, επειδή γνωρίζουν ότι θα συμπεριφερθούν απρόβλεπτα ή θα αποδυναμωθούν από το άγχος τους, πράγμα που σημαίνει ότι μια επίθεση μπορεί να είναι είτε επικίνδυνη, είτε περιττή», δήλωσε η επικεφαλής συγγραφέας Jamie Whitehouse της μελέτης.

Ετσι, αν και η οριστική εξήγηση δεν έχει ακόμα δοθεί, δεν χρειάζεται να ανησυχείτε για αυτό το «τικ». Το πιθανότερο είναι ότι λειτουργεί για καλό σας.

ΠΗΓΗ: https://people.howstuffworks.com/why-do-scratch-heads-when-were-thinking.htm

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: https://www.flickr.com/photos/san_drino/1454922072/in/dateposted/ Άδεια χρήσης: https://creativecommons.org/licenses/by/2.0/