Κάτι σημαντικό συνέβη στον πλανήτη μας πριν από περίπου ένα εκατομμύριο χρόνια. Φαίνεται ότι τότε συνέβη μια σημαντική αλλαγή στην περιοδικότητα του κλιματικού συστήματος της Γης που κατά βάση οφείλεται στις διακυμάνσεις της τροχιάς της γύρω από τον Ήλιο.
Η αλλαγή αυτή ονομάζεται Μετάβαση στο Μέσο Πλειστόκαινο (MPT). Πριν από την MPT, οι κύκλοι μεταξύ παγετώνων (ψυχρότερων) και μεσοπαγετώνων (θερμότερων) περιόδων συνέβαιναν κάθε 41.000 χρόνια. Μετά την MPT, οι περίοδοι των παγετώνων έγιναν πιο μακροχρόνιες - αρκετά μακροχρόνιες για να σχηματίσουν στρώματα πάγου στο βόρειο ημισφαίριο που διήρκεσαν 100.000 χρόνια. Αυτό έδωσε στη Γη νέους κύκλους εποχών παγετώνων που διατηρήθηκαν μέχρι την εποχή μας. Οι επιστήμονες έχουν από καιρό προβληματιστεί για το τι πυροδότησε την αλλαγή αυτή.
Ένας πιθανός λόγος θα ήταν ένα φαινόμενο που ονομάζεται κύκλοι Milankovitch - περιοδικές αλλαγές στην τροχιά της Γης και στον προσανατολισμό της ως προς τον Ήλιο που επηρεάζουν την ποσότητα ενέργειας που απορροφά η Γη. Αυτό, συμφωνούν οι επιστήμονες, ήταν και είναι η κύρια φυσική κινητήρια δύναμη της εναλλαγής θερμών και ψυχρών περιόδων για εκατομμύρια χρόνια. Ωστόσο, η έρευνα έδειξε ότι οι κύκλοι Milankovitch δεν υπέστησαν καμία μεγάλη αλλαγή πριν από ένα εκατομμύριο χρόνια, επομένως κάτι άλλο πιθανό να λειτουργούσε παράλληλα με αυτούς.
Συμπίπτοντας με την MPT, ένα μεγάλο σύστημα ωκεάνιων ρευμάτων που βοηθά στη μετάδοση της θερμότητας σε όλο τον κόσμο φαίνεται να παρουσίασε σοβαρή εξασθένηση. Ένα σημαντικό σύστημα ρευμάτων, που στέλνει θερμότητα βόρεια μέσω του Ατλαντικού Ωκεανού, είναι η Ατλαντική Μεσημβρινή Ανακυκλοφορία (Atlantic Meridional Overturning Circulation - AMOC). Σχετίστηκε αυτή η εξασθένηση με την αλλαγή της χρονικής διάρκειας των παγετώνων περιόδων; Αν ναι, πώς και γιατί; Αυτά ήταν ανοιχτά ερωτήματα.
Μια νέα εργασία που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Proceedings of the National Academy of Sciences στις 8 Νοεμβρίου 2021 προτείνει μια απάντηση. Οι ερευνητές ανέλυσαν πυρήνες ιζημάτων βαθέων υδάτων στον νότιο και βόρειο Ατλαντικό, όπου περνούσαν αρχαία βαθιά νερά και άφησαν χημικές ενδείξεις. «Αυτό που βρήκαμε είναι ότι ο Βόρειος Ατλαντικός, ακριβώς πριν από αυτή την αλλαγή του κλίματος, ενεργούσε πολύ διαφορετικά από την υπόλοιπη ατλαντική λεκάνη», είπε η βασική συγγραφέας Maayan Yehudai, η οποία εργάστηκε ως διδακτορικός στο Παρατηρητήριο Γης Lamont-Doherty του Πανεπιστημίου Κολούμπια. Λίγο πριν από αυτή την αλλαγή της ωκεάνιας κυκλοφορίας, τα παγοκαλύμματα στο βόρειο ημισφαίριο άρχισαν να προσκολλούνται πιο σταθερά στο βραχώδες υπόβαθρο. Αυτό έδωσε σταθερότητα στους παγετώνες και τους έκανε να γίνουν παχύτεροι από ό,τι γινόντουσαν στις προηγούμενες παγετώδεις περιόδους. Αυτό με τη σειρά του προκάλεσε εντονότερη παγκόσμια ψύξη από ότι πριν και διατάραξε το σύστημα ρευμάτων μεταφοράς θερμότητας του Ατλαντικού. Αυτό οδήγησε τόσο σε μακρύτερες εποχές των παγετώνων όσο και σε αλλαγή του κύκλου τους, λέει η Yehudai.
Η έρευνα υποστηρίζει έτσι μια γνωστή από παλαιότερα υπόθεση, ότι η σταδιακή απομάκρυνση των συσσωρευμένων ολισθηρών ηπειρωτικών εδαφών μεταξύ παγοκαλυμμάτων και βραχώδους υποβάθρου μέσα στα εκατομμύρια χρόνια, επέτρεψε τελικά στα φύλλα πάγου να προσκολληθούν πιο σφιχτά στο παλαιότερο και σκληρότερο κρυσταλλικό βράχο και να γίνουν πιο παχιά και πιο σταθερά. Τα ευρήματα δείχνουν ότι αυτό το γεγονός αποδυνάμωσε το AMOC και όχι το αντίθετο και διαμόρφωσε το παγκόσμιο κλίμα.
«Η έρευνά μας προσπαθεί να απαντήσει ένα από τα μεγαλύτερα ερωτήματα σχετικά με την εντονότερη κλιματική αλλαγή που είχαμε από την έναρξη των εποχών των παγετώνων», δήλωσε η Yehudai. «Ήταν μια από τις πιο δραματικές κλιματικές αλλαγές και δεν την καταλαβαίναμε πλήρως. Η ανακάλυψή μας εντοπίζει την προέλευση αυτής της αλλαγής στο βόρειο ημισφαίριο και τα στρώματα πάγου που συσσωρεύτηκαν εκεί και έστρεψαν τον πλανήτη προς τα κλιματικά πρότυπα που παρατηρούμε σήμερα».
Η έρευνα υπογραμμίζει τη σημασία της περιοχής του Βόρειου Ατλαντικού και της κυκλοφορίας των ωκεάνιων ρευμάτων για την παρούσα και τη μελλοντική κλιματική κατάσταση του πλανήτη μας.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Credit: That Irish SOB. (CC BY 2.0).
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Τι είναι μια εποχή των παγετώνων και πόσο συχνά συμβαίνει;
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου