Το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb της NASA/ESA/CSA τράβηξε μια εκπληκτική εικόνα του παγωμένου γίγαντα του ηλιακού συστήματος, του πλανήτη Ουρανού. Η νέα εικόνα παρουσιάζει εντυπωσιακούς δακτυλίους καθώς και φωτεινά χαρακτηριστικά στην ατμόσφαιρα του πλανήτη. Τα δεδομένα του Webb καταδεικνύουν την άνευ προηγουμένου ευαισθησία του διαστημικού τηλεσκοπίου αποκαλύπτοντας τους πιο αχνούς δακτυλίους σκόνης του πλανήτη, οι οποίοι έχουν απεικονιστεί μόνο δύο φορές έως τώρα: από το διαστημόπλοιο Voyager 2 όταν πέρασε δίπλα από τον πλανήτη το 1986 και το Παρατηρητήριο Keck με προηγμένα οπτικά συστήματα.
Ο έβδομος πλανήτης από τον ήλιο, ο Ουρανός είναι μοναδικός: Ο άξονάς του βρίσκεται υπό γωνία σχεδόν 90 μοιρών από το επίπεδο της τροχιάς του. Ο πλανήτης ουσιαστικά «κυλάει» καθώς περιστρέφεται γύρω από τον Ήλιο. Αυτό προκαλεί ακραίες εποχές αφού οι πόλοι του πλανήτη βιώνουν πολλά χρόνια συνεχούς ηλιακού φωτός που ακολουθούνται από ισάριθμα χρόνια πλήρους σκοταδιού. (Ο Ουρανός χρειάζεται 84 χρόνια για να περιστραφεί γύρω από τον ήλιο). Επί του παρόντος, είναι προχωρημένη άνοιξη στον βόρειο πόλο, ο οποίος είναι ορατός σε αυτή την φωτογραφία. Το καλοκαίρι στο βόρειο ημισφαίριο του Ουρανού θα αρχίσει το 2028. Αντίθετα, όταν το Voyager 2 επισκέφτηκε τον Ουρανό ήταν καλοκαίρι στο νότιο ημισφαίριο. Ο νότιος πόλος βρίσκεται τώρα στη «σκοτεινή πλευρά» του πλανήτη, εκτός ορατότητας και στραμμένος στο σκοτάδι του διαστήματος.
Όταν το Voyager 2 φωτογράφησε τον Ουρανό, η κάμερά του αποτύπωσε μια σχεδόν χωρίς χαρακτηριστικά μπλε-πράσινη σφαίρα στα ορατά μήκη κύματος. Στα υπέρυθρα μήκη κύματος και με τη μεγαλύτερη ευαισθησία του Webb, βλέπουμε περισσότερες λεπτομέρειες, δείχνοντας πόσο δυναμική είναι πραγματικά η ατμόσφαιρα του Ουρανού. Στη δεξιά πλευρά του πλανήτη υπάρχει μια λαμπερή περιοχή, γνωστή ως πολικό κάλυμμα. Αυτό το πολικό κάλυμμα είναι μοναδικό στον Ουρανό - φαίνεται να εμφανίζεται όταν ο πόλος εισέρχεται απευθείας στο ηλιακό φως το καλοκαίρι και εξαφανίζεται το φθινόπωρο. Αυτά τα δεδομένα του Webb θα βοηθήσουν τους επιστήμονες να κατανοήσουν τον επί του παρόντος μυστηριώδη μηχανισμό πίσω από αυτό το χαρακτηριστικό. Ο Webb αποκάλυψε επίσης μια ανεπαίσθητη ενισχυμένη λάμψη στο κέντρο του καλύμματος. Η ευαισθησία του NIRCam του Webb και τα μεγαλύτερα μήκη κύματος που χρησιμοποιεί ίσως εξηγούν γιατί μπορούμε να δούμε αυτό το ενισχυμένο πολικό χαρακτηριστικό του Ουρανού αφού δεν έχει εμφανισθεί με άλλα ισχυρά τηλεσκόπια όπως το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble της NASA/ESA και το Παρατηρητήριο Keck. Στην άκρη του πολικού καλύμματος βρίσκεται ένα φωτεινό σύννεφο και μερικά πιο αμυδρά εκτεταμένα χαρακτηριστικά μπορούν να φανούν ακριβώς πέρα από την άκρη του. Ενα δεύτερο πολύ φωτεινό σύννεφο φαίνεται στο αριστερό άκρο του πλανήτη. Τέτοια σύννεφα είναι τυπικά για τον Ουρανό σε υπέρυθρα μήκη κύματος και πιθανότατα συνδέονται με καταιγίδες.
Αυτός ο πλανήτης χαρακτηρίζεται ως παγωμένος γίγαντας λόγω της χημικής σύνθεσης του εσωτερικού του. Το μεγαλύτερο μέρος της μάζας του πιστεύεται ότι είναι ένα πυκνό ρευστό από «παγωμένα» υλικά —νερό, μεθάνιο και αμμωνία— πάνω από έναν μικρό βραχώδη πυρήνα. Παρόμοια χαρακτηρίζεται και ο πλανήτης Ποσειδώνας.
Ο Ουρανός έχει 13 γνωστούς δακτυλίους και 11 από αυτούς είναι ορατοί σε αυτήν την εικόνα. Μερικοί από αυτούς τους δακτυλίους είναι τόσο κοντά που φαίνεται να συγχωνεύονται σε ένα μεγαλύτερο. Εννέα από αυτούς ταξινομούνται ως οι κύριοι δακτύλιοι του πλανήτη και δύο είναι πιο αχνοί δακτύλιοι σκόνης (όπως ο διάχυτος δακτύλιος που βρίσκεται πιο κοντά στον πλανήτη) που ανακαλύφθηκαν το 1986 κατά την πτήση του Voyager 2. Οι επιστήμονες αναμένουν ότι οι μελλοντικές εικόνες του Webb θα αποκαλύψουν τους δύο αμυδρούς εξωτερικούς δακτυλίους που ανακαλύφθηκαν με το Hubble κατά τη διάρκεια της διέλευσής τους μπροστά από τον πλανήτη το 2007. Το Webb συνέλαβε επίσης πολλά από τα 27 γνωστά φεγγάρια του Ουρανού.
Αυτή ήταν μόνο μια σύντομης έκθεσης (12 λεπτών) εικόνα του Ουρανού με μόλις δύο φίλτρα. Είναι απλώς η αρχή του τι μπορεί να κάνει το Webb όταν παρατηρεί αυτόν τον μυστηριώδη πλανήτη. Πρόσθετες μελέτες για τον Ουρανό γίνονται τώρα, και περισσότερες προγραμματίζονται κατά τα επόμενα έτη των επιστημονικών επιχειρήσεων του Webb.
ΕΙΚΟΝΑ: Η εικόνα από το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb του πλανήτη Ουρανού. Credit: NASA, ESA, CSA, STScI, J. DePasquale (STScI)
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Το τηλεσκόπιο James Webb είναι τόσο ισχυρό που μπορεί να δει σύννεφα στην ατμόσφαιρα του φεγγαριού του Κρόνου, Τιτάνα!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου